”Çalışma şartları ve dinlenme hakkı” başlıklı Anayasanın 50. Maddesinde çalışanların dinlenme hakkı anayasal güvenceye altına alınmış ve  ücretli yıllık izin hakları ve şartlarının kanunla düzenleneceği öngörülmüştür. Yıllık ücretli izin hakkı; Borçlar Kanunu, İş Kanunu, Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu’nda düzenlenmiştir.

            Yıllık ücretli izin hakkı,  4857 sayılı İş Kanunu’nda “Yıllık Ücretli İzin Hakkı” başlığı altında düzenlenmiş olup işçinin iş yerinde fiilen işe başladığı günden itibaren deneme süresi de dahil olmak üzere en az 1 yıl çalışması halinde yıllık izne hak kazanacağı öngörülmüştür. 4857 sayılı İş Kanunu’nun  “Yıllık Ücretli İzin Hakkı” başlıklı 53.maddesinde  yer alan,

            “…İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

                 a) 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden,

                b) 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,

               c) 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden, az olamaz. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/5 md.) Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri 4’er gün arttırılarak uygulanır.Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz…” şeklinde nispi emredici nitelikteki hüküm ile işçilerin işyerindeki hizmet sürelerinin uzunluğu ve yaşları esas alınmak üzere yıllık izin süreleri düzenlenmiştir. Ayrıca kanunda belirtilen nispi emredici nitelikteki yıllık izin sürelerinin bireysel/toplu iş sözleşmeleri ile arttırılması her zaman mümkündür. 

YILLIK ÜCRETLİ İZİN ALACAĞI DAVASI NEDİR?

            İş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte yıllık ücretli izin alacağı gündeme gelmektedir. Nitekim, 4857 sayılı İş Kanunu’nun ”Sözleşmenin Sona Ermesinde İzin Ücreti” başlıklı 59. Madde ile  iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödeneceği hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda, iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi, işçinin emekli olması veya istifa etmesi gibi herhangi bir nedenle iş sözleşmesinin sona ermesi halinde yıllık izin ücreti talep edilebilir hale gelmektedir. Yıllık izine hak kazanan ancak yıllık izni kullandırılmayan yahut eksik kullandırılan veya hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerinin ya da hastalık / mazeret izinlerinin ve diğer ücretsiz izinlerin yıllık izin süresinden mahsup edilen işçiler Yıllık Ücretli İzin Alacağı Davası ile geçmiş günlere yönelik yıllık izin ücreti talep edebilirler.